Dieta na płodność. Rekomendacje dla kobiet i mężczyzn

Kluczowe wnioski

• Styl życia jest bardzo istotny, jeśli chodzi o proces poczęcia, dlatego odpowiednia na płodność może poprawić szanse pary w tym zakresie.
• Negatywnie na płodność wpływają m.in.: izomery trans kwasów tłuszczowych, nasycone kwasy tłuszczowe, cukier, alkohol, a także czerwone i przetworzone mięso.

Jak definiuje się niepłodność?

Czym jest niepłodność?

Międzynarodowy Słownik Pojęć Związanych z Niepłodnością i Opieką nad Płodnością opublikowany w roku 2017 definiuje niepłodność jako „niepowodzenie zajścia w kliniczną ciążę po 12 miesiącach regularnego współżycia bez zabezpieczenia”. Co ważne – przyczyny problemów z płodnością mogą leżeć po stronie jednego, lub obojga partnerów [1]. 

Niepłodność u kobiet definiuje się jako niepłodność związaną z czynnikami, do których zaliczamy:

• zaburzenia owulacji,
• niski poziom rezerwy jajnikowej,
• zaburzenia układu rozrodczego związane z przyczynami anatomicznymi, genetycznymi, endokrynologicznymi, immunologicznymi i funkcjonalnymi,
• przewlekłe choroby,
• zaburzenia seksualne powodujące problemy z odbyciem stosunku.

Z kolei niepłodność u mężczyzn związana jest z takimi czynnikami jak:

• zaburzenia w budowie lub funkcjonowaniu plemników,
• zaburzenia układu rozrodczego związane z przyczynami genetycznymi, endokrynologicznymi, immunologicznymi, anatomicznymi i funkcjonalnymi,
• przewlekłe choroby,
• zaburzenia seksualne powodujące problemy z umieszczeniem spermy w pochwie partnerki [1]. 

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że niepłodności doświadcza w swoim życiu 1 na 6 osób dorosłych, a częstotliwość występowania problemów z płodnością wynosi 17,5% (dla tzw. niepłodności w trakcie całego życia). Z kolei tzw. okresowych problemów z płodnością doświadcza 12,6% populacji.

Dane wskazują, że w:

• 35% przypadków problemy z poczęciem związane są z czynnikami leżącymi po stronie kobiety,
• 20% – po stronie mężczyzny, w
• 30% przypadków – po stronie obu partnerów,
• 15% przypadków niepłodności ma niezidentyfikowaną przyczynę [1,2]. 

Dieta a płodność – dlaczego odżywianie jest tak ważne?

Czy dieta może odegrać rolę w poprawie płodności?

Takie pytanie zadaje sobie wiele par przygotowujących się do starań o dziecko, a także pary, które już napotkały problemy na drodze do zostania rodzicami.

Okazuje się, że dieta – i inne czynniki związane ze stylem życia – mają niebagatelne znaczenie w procesie poczęcia – a odpowiednia dieta na płodność może poprawić szanse na sukces. 

Dlaczego dieta jest tak ważna?

To, co jemy ma wpływ na funkcjonowanie całego organizmu, w tym układu rozrodczego, a także na inne układy, których zaburzenia mogą przeszkodzić w procesie poczęcia – mowa tu, chociażby o układzie hormonalnym czy immunologicznym.

Jak wskazują badania, odpowiedni sposób odżywiania może mieć szczególne znaczenie w problemach z płodnością, których przyczyna leży w zaburzeniach owulacji oraz w endometriozie (po stronie kobiet) [1].

Ale nie znaczy to, że u panów dieta nie ma znaczenia. Wręcz przeciwnie!

Okazuje się bowiem, że sposób odżywiania wywiera silny wpływ na jakość spermy, w tym liczebność i żywotność plemników [3,4]. 

Dieta na płodność dla mężczyzn

Po stronie mężczyzn szczególna uwaga skupia się zawsze na jakości nasienia, a więc takich parametrach jak liczebność, budowa, ruchliwość czy żywotność plemników.

Okazuje się, że parametry te można poprawić, stosując odpowiednią dietę (i vice versa – pogorszyć, gdy dieta jest nieprawidłowa).

Jakie składniki odżywcze mają największe znaczenie jeśli chodzi o dietę na płodność mężczyzny? 

W diecie zwiększającej płodność u mężczyzn, a konkretnie poprawiającej parametry nasienia szczególną uwagę należy poświęcić takim składnikom odżywczym jak [3-9]:

• długołańcuchowe kwasy omega-3 (EPA i DHA) – kwasy omega-3 stanowią podstawowy składnik błony komórkowej dojrzałego plemnika, a ich wysoka zawartość w komórce jest związana z lepszą ruchliwością i prawidłową budową plemników,
• jednonienasycone kwasy tłuszczowe – ich spożycie poprawia jakość nasienia, chroni je przed stresem oksydacyjnym i zwiększa płynność błony komórkowej plemników,
• witaminy antyoksydacyjne (witamina E i witamina C) – plemniki to komórki szczególnie narażone na stres oksydacyjny i związane z nim uszkodzenia, w diecie ważne są więc witaminy o właściwościach antyoksydacyjnych; witamina E chroni tłuszcze zawarte w plemnikach przed utlenianiem, za to witamina C poprawia jakość nasienia i umożliwia bardziej efektywną produkcję energii konieczną, by plemniki były odpowiednio ruchliwe; witamina C jest także potrzebna do „regeneracji” utlenionej witaminy E,
• roślinne polifenole – związki te chronią spermę przed uszkodzeniem oksydacyjnym, w kontekście płodności najwięcej mówi się o – kwercetynie i resweratrolu – wydaje się, że kwercetyna poprawia produkcję energii w plemnikach (przy czym jej zbyt duża ilość ma działanie odwrotne i może negatywnie wpływać na płodność), z kolei resweratrol poprawia funkcjonowanie mitochondriów i jakość nasienia (po raz kolejny – zbyt wysokie stężenie resweratrolu może mieć efekt odwrotny),
• związki z rodziny karotenoidów – wydaje się, że szczególnie pozytywny wpływ na płodność wywierają likopen i astaksantyna; chronią one lipidy przed uszkodzeniami oksydacyjnymi, mają także wpływ na prawidłowe funkcjonowanie mitochondriów ,
• kwas foliowy – witamina ta odgrywa kluczową rolę w wytwarzaniu plemników, ma więc wpływ zarówno na budowę jak i liczebność plemników, a jej niedobory mogą być jedną z przyczyn męskiej niepłodności,
• cynk – jest składnikiem płynu nasiennego, ma działanie antybakteryjne i bierze udział w prawidłowym powstawaniu DNA; jego niedobór wiąże się z upośledzoną produkcją i budową plemników, może także obniżać poziom testosteronu w surowicy,
• selen – bierze udział w ochronie plemników przed stresem oksydacyjnym,
• białko – niedobór białka w diecie wiąże się z obniżonym poziomem testosteronu, wydaje się ponadto, że białko roślinne ma korzystniejszy wpływ na jakość nasienia niż białko zwierzęce (ale uwaga: wyjątkiem jest soja, której nadmiar może negatywnie wpływać na jakość nasienia).

Z kolei jeśli chodzi o poszczególne grupy produktów, badania wskazują, że pozytywny wpływ na płodność u mężczyzn mają [5]:

• warzywa i owoce,
• ryby i owoce morza bogate w kwasy omega-3 (ale o niskiej zawartości rtęci),
• drób,
• produkty zbożowe,
• niskotłuszczowy nabiał.

Dodatkowo na męską płodność pozytywny wpływ może mieć uznawana za jedną z najzdrowszych diet świata dieta śródziemnomorska.

Dieta na płodność dla kobiet

Dieta zwiększająca płodność kobiet skupia się głównie na wspomaganiu regulacji cyklu menstruacyjnego oraz owulacji.

Okazuje się jednak, że sposób odżywiania może mieć wpływ także na implantację zarodka. 

Dieta na płodność dla kobiet powinna być różnorodna i pełnowartościowa, ale szczególną uwagę warto skupić na takich składnikach odżywczych jak [1,10-12]:

• jednonienasycone kwasy tłuszczowe – mają działanie przeciwzapalne, ich spożycie wiąże się z poprawą płodności u kobiet,
• kwasy tłuszczowe omega-3, zwłaszcza kwasy długołańcuchowe (EPA, DHA) – zmniejszają ryzyko cykli bezowulacyjnych i endometriozy, wydaje się także że mogą spowalniać tempo obniżania rezerwy jajnikowej,
• białko roślinne – badania wskazują, że większe spożycie białka roślinnego wiąże się z lepszą płodnością u kobiet; pewne wątpliwości dotyczą białka sojowego, które zawiera fitoestrogeny – obecnie wydaje się jednak, że soja nie wpływa negatywnie na zdrowie reprodukcyjne i może wręcz zwiększać szanse na urodzenie dziecka po zapłodnieniu in vitro
• kwas foliowy – ma kluczowe znaczenie w procesie syntezy DNA, a jego prawidłowe spożycie zmniejsza ryzyko cykli bezowulacyjnych i skraca czas potrzebny do zajścia w ciążę,
• witamina D – ma znaczenie w procesie wytwarzania hormonów płciowych i dojrzewaniu pęcherzyków jajnikowych, jej niedobór może wiązać się z obniżeniem płodności oraz większym ryzykiem zespołu policystycznych jajników,
• żelazo, zwłaszcza żelazo niehemowe – obniża ryzyko zaburzeń owulacji, niedobór żelaza ma także negatywny wpływ na proces implantacji zarodka (ale uwaga – nadmiar żelaza, zwłaszcza hemowego, może mieć działanie obniżające płodność u kobiet),
• wapń – jest potrzebny do prawidłowego przebiegu owulacji oraz implantacji zarodka,
• cynk –  bierze udział w syntezie DNA i dojrzewaniu komórek jajowych, wspomaga ochronę komórek jajowych przed stresem oksydacyjnym, wydaje się także, że jest potrzebny dla prawidłowego przebiegu implantacji zarodka.

Do innych składników odżywczych biorących udział w regulacji hormonalnej, prawidłowym przebiegu owulacji oraz ochronie przed stresem oksydacyjnym zaliczyć można jeszcze: selen, mangan, magnez oraz jod [12].

Co więcej, badania wskazują, że do poprawy kobiecej płodności mogą przyczyniać się [1]:

• niski indeks glikemiczny i niski ładunek glikemiczny diety,
• spożycie preparatów multiwitaminowych,
• spożycie tłustego nabiału.

Warto pamiętać, że wśród schorzeń mogących utrudniać zajście w ciążę wymienia się m.in. zespół policystycznych jajników i endometriozę.

👉 O diecie w PCOS i diecie w endometriozie przeczytasz więcej w dedykowanych artykułach na naszym blogu. 

Składniki odżywcze wspomagające płodność – podsumowanie

Masz już wiedzę teoretyczną o tym jak wygląda dieta na płodność dla kobiet i mężczyzn. Ale jak przełożyć ją na praktykę?

Pomoże Ci w tym tabela, w której znajdziesz żywieniowe źródła składników odżywczych o korzystnym wpływie na płodność u kobiet oraz mężczyzn:

Składnik odżywczy	Źródła	Kto powinien zwrócić szczególną uwagę na jego spożycie?
Długołańcuchowe kwasy omega-3 (EPA, DHA)	Ryby morskie (ale uwaga – powinny to być ryby o niskiej zawartości rtęci): łosoś norweski, sardynki, makrela atlantycka, anchois, śledzie  Pstrąg Owoce morza: kraby, krewetki, przegrzebki, kałamarnica	Mężczyźni, kobiety
Jednonienasycone kwasy tłuszczowe	Oliwa, olej z awokado, olej sezamowy, olej rzepakowy, orzechy, awokado, masło orzechowe	Mężczyźni, kobiety
Witamina C	Świeże warzywa i owoce, najlepsze źródła to m.in. szpinak, brokuły, jarmuż, papryka czerwona, natka pietruszki, brukselka, truskawki, dzika róża, kiwi, czarna porzeczka, rokitnik	Mężczyźni
Witamina E	Oliwa, oleje roślinne, orzechy i nasiona, awokado, tłuste ryby, zielone warzywa, zarodki pszenne	Mężczyźni
Kwas foliowy	Zielone warzywa liściaste (szpinak, jarmuż, sałata, rukola i inne), awokado, cukinia, brokuły, kiwi, natka pietruszki, orzeszki ziemne, migdały, sezam, płatki owsiane, jajka, łosoś	Mężczyźni, kobiety
Cynk	Pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy i nasiona, owoce morza, drób, ciecierzyca, soczewica	Mężczyźni, kobiety
Selen	Ryby i owoce morza, drób, jajka, pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy, nasiona słonecznika	Mężczyźni, kobiety
Resweratrol	Ciemne winogrona, orzeszki ziemne, kakao, borówki, żurawina	Mężczyźni
Kwercetyna	Cebula, jarmuż, kapary, jabłka, borówki, pomidory, żurawina, maliny	Mężczyźni
Likopen	Pomidory, przetwory pomidorowe, figi, papaja, granat, gujawa, papryka czerwona, arbuz	Mężczyźni
Astaksantyna	Łosoś, pstrąg, krewetki, raki	Mężczyźni
Wapń	Mleko i przetwory mleczne, orzechy i pestki, nasiona roślin strączkowych, sardynki, szpinak, jarmuż, owoce suszone, tofu, napoje roślinne wzbogacane	Kobiety
Żelazo niehemowe	Jajka, nasiona roślin strączkowych, orzechy i pestki (np. pistacje, pestki dyni, nerkowce), kakao, szpinak, jarmuż, buraki	Kobiety
Witamina D	Tłuste ryby, jajka, nabiał, grzyby Suplementy diety	Kobiety
Białko roślinne	Orzechy, nasiona i pestki, seitan, tempeh, tofu, ciecierzyca, soczewica, fasola, groch, bób	Mężczyźni*, kobiety *Mężczyźni powinni unikać nadmiaru soi, gdyż wpływa on na pogorszenie jakości nasienia

Jednocześnie należy pamiętać, że poza wymienionymi witaminami i składnikami mineralnymi, dieta na płodność powinna zawierać odpowiednią ilość wszystkich innych składników odżywczych.

właściwie każdy niedobór może bowiem wpływać na pogorszenie płodności, zarówno u pań, jak i u panów.

Dieta wspomagająca płodność – czego unikać?

Zagadnienie „dieta a płodność” ma jeszcze drugie dno, czyli produkty i składniki odżywcze, które wpływają na płodność negatywnie.

Wśród nich najczęściej wymienia się [3-5,10,13,14]:

• izomery trans kwasów tłuszczowych – u kobiet zwiększają one ryzyko problemów z owulacją oraz endometriozy, natomiast u mężczyzn prawdopodobnie przyczyniają się do obniżenia liczebności plemników,
• nasycone kwasy tłuszczowe – u mężczyzn mogą negatywnie wpływać na funkcjonowanie mitochondriów wewnątrz plemników, wydaje się również, że u kobiet także mają negatywny wpływ na płodność,
• cukier, wysoki indeks i ładunek glikemiczny diety – badania wskazują, że diety o wysokim ładunku glikemicznym negatywnie wpływają na płodność u kobiet, zaś u mężczyzn wysokie spożycie cukru może być związane ze zwiększonym narażeniem plemników na uszkodzenia oksydacyjne i obniżeniem produkcji testosteronu,
• alkohol – może negatywnie wpływać na jakość nasienia, jego regularne spożycie prawdopodobnie wiąże się z większym ryzykiem zaburzeń cyklu i owulacji u kobiet,
• mięso czerwone i przetworzone – spożycie dużych ilości mięsa czerwonego i przetworzonego może wpływać na gorszą jakość nasienia. Prawdopodobnie ryzyko wpływu mięsa na płodność jest jednak większe w Stanach Zjednoczonych, gdzie prawo dotyczące stosowania hormonów w hodowli zwierząt rzeźnych jest mniej rygorystyczne niż w Unii Europejskiej. Mimo wszystko mięso przetworzone i mięso czerwone stanowią m.in. źródło nasyconych kwasów tłuszczowych i dużych ilości hemowego żelaza, dlatego nie powinny być więc podstawą diety na płodność.

Wśród dodatkowych czynników wartych rozważenia w planowaniu diety wspomagającej płodność należy także zwrócić uwagę na [3,5,15]:

• soję i produkty sojowe – o ile ich wpływ na płodność wśród kobiet wydaje się raczej pozytywny, tak u mężczyzn bardzo wysokie spożycie soi może obniżać liczebność i ruchliwość plemników,
• kofeinę – istnieją przesłanki, że wysokie spożycie kofeiny może wiązać się z pogorszeniem płodności u kobiet oraz mężczyzn. Choć wyniki badań są niejednoznaczne, warto pamiętać, by nie przekraczać bezpiecznej dawki 400 mg kofeiny na dobę (dla kobiet w ciąży limit wynosi 200 mg na dobę),
• ryby i owoce morza zanieczyszczone rtęcią – u mężczyzn z wysokim stężeniem rtęci w organizmie obserwuje się obniżoną liczebność i ruchliwość plemników.

Jeśli zastanawiasz się, jakich produktów warto unikać w praktyce, to poniższa tabela da Ci odpowiedź:

Składnik odżywczy / grupa produktów	Źródła / produkty w grupie	Kto powinien zachować szczególną ostrożność?
Izomery trans kwasów tłuszczowych	Produkty instant, sklepowe słodycze – czekolady z nadzieniem, ciasta, ciasteczka, twarde margaryny, słone przekąski, fast foody	Mężczyźni, kobiety
Nasycone kwasy tłuszczowe	Tłuste mięso, masło, smalec, łój, olej kokosowy, olej palmowy, tłuste sery, żywność wysokoprzetworzona	Mężczyźni, kobiety* *u kobiet tłusty nabiał zdaje się pozytywnie wpływać na płodność
Cukier	Cukier stołowy, miód, syropy, soki, słodzone napoje, czekoladka, batony, cukierki, ciasta, ciastka, dżemy, pieczywo cukiernicze, żywność wysokoprzetworzona	Mężczyźni, kobiety
Alkohol	Piwo, wódka, likiery, rum, whisky, gin, brandy, nalewki, wino i inne	Mężczyźni, kobiety
Mięso czerwone	Wołowina, wieprzowina, baranina, konina, dziczyzna, koźlina	Mężczyźni, kobiety
Mięso przetworzone	Kiełbasy, parówki, pasztety, wędliny, bekon, mięso konserwowe, salami	Mężczyźni, kobiety
Soja i produkty sojowe	Soja, tofu, pasta miso, tempeh	Mężczyźni* *przy bardzo wysokim spożyciu
Ryby zanieczyszczone rtęcią	Miecznik, rekin, makrela królewska, płytecznik, tuńczyk, węgorz amerykański, panga, tilapia, gardłosz atlantycki	Mężczyźni, kobiety
Kofeina	Kawa, herbata, napoje energetyzujące, yerba mate, guarana	Mężczyźni, kobiety* *Wyniki badań mocno niejednoznaczne, wydaje się, że w zwyczajowych, niskich ilościach kofeina jest bezpieczna; kawa i herbata są dodatkowo źródłem przeciwutleniaczy o korzystnym wpływie na zdrowie

Jadłospis w diecie na płodność

Jak może wyglądać jadłospis wspomagający płodność?

Ważne, by był różnorodny i pełen witamin, składników mineralnych oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych, które pozytywnie wpływają na poprawę zdrowia układu rozrodczego. A konkretnie?

Przykład znajdziesz poniżej!

Dieta na płodność – jadłospis jednodniowy od Respo:

Suplementacja

Dieta, płodność i styl życia to czynniki ściśle ze sobą związane. Czy poza zmianami w sposobie odżywiania warto jednak wprowadzać specjalną suplementację?

Trzeba pamiętać, że podstawowym działaniem mającym na celu uzupełnienie diety w niedoborowe składniki odżywcze oraz składniki bioaktywne jest urozmaicenie diety i poprawa jej jakości. Nie oznacza to jednak, że suplementacja nie ma racji bytu.

Przede wszystkim należy zacząć od wprowadzenia suplementów powszechnie zalecanych w populacji, a więc [16,17]:

• witaminy D – w dawce 1000-2000 j.m. dziennie w okresie jesienno-zimowym lub przez cały rok jeśli latem prawie w ogóle nie przebywamy na słońcu; jak już wiesz odpowiedni poziom witaminy D pozytywnie wpływa na płodność – zwłaszcza u kobiet,
• kwasu foliowego – zaleca się, aby kobiety planujące ciążę stosowały suplementację w dawce 400 µg 5-MTHF + 400 µg syntetycznego kwasu foliowego na co najmniej 12 tygodni przed zajściem w ciążę.

Dodatkowo, wyniki badań naukowych wskazują, że niektóre suplementy diety mogą przyczyniać się do poprawy płodności.

Można więc rozważyć ich zastosowanie, należy to jednak robić za zgodą i pod kontrolą lekarza i przede wszystkim: nie przekraczać zalecanych dawek. Zwłaszcza że więcej wcale nie znaczy lepiej, a wysokie dawki takich suplementów jak witamina E, selen, kwercetyna czy resweratrol i inne mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie i/lub płodność. 

Do suplementów diety o potencjalnie pozytywnym wpływie na płodność zaliczamy [1,18-21]:

• długołańcuchowe kwasy omega-3 (EPA i DHA) / olej rybi – pozytywny wpływ na płodność u kobiet oraz poprawa jakości nasienia,
• witaminę C – poprawa jakości nasienia,
• witaminę E – poprawa jakości nasienia, krótszy czas do zajścia w ciążę u kobiet ,
• likopen – poprawa jakości nasienia,
• cynk – poprawa jakości nasienia,
• selen – poprawa jakości nasienia,
• multiwitaminy – poprawa płodności u kobiet.

Nie można też zapominać, że wskazaniem do suplementacji mogą być diety eliminacyjne, predysponujące do niedoborów wybranych składników pokarmowych. Mowa tu na przykład o suplementacji witaminy B12 u osób będących na diecie wegańskiej.

👉 Sprawdź, jakie są możliwe objawy niedoboru witaminy B12.

Masa ciała a płodność

Poza sposobem odżywiania, na płodność może także wpływać masa ciała osób starających się o dziecko i to zarówno kobiet, jak i mężczyzn.

Badania wskazują bowiem, że [22-25]:

• otyłość u mężczyzn wiąże się z 3,5-krotnie większym prawdopodobieństwem wystąpienia oligospermii, czyli obniżonej liczebności plemników w nasieniu,
• nadmierna masa ciała u mężczyzn ma związek z obniżonym poziomem testosteronu, a podwyższonym – estradiolu,
• u kobiet nadwaga i otyłość zwiększają ryzyko niepłodności o 60% i wydłużają czas potrzebny do zajścia w ciążę,
• zbyt niska masa u kobiet zaburza funkcjonowanie osi podwzgórze-przysadka-jajniki, a to prowadzi do występowania cykli bezowulacyjnych i pogorszenia płodności.

Wnioski?

Zarówno zbyt wysoka, jak i zbyt niska masa ciała mogą utrudniać zajście w ciążę, warto więc, by mężczyźni i kobiety starający się o dziecko utrzymywali masę ciała w zakresie BMI 18,5-24,9 (prawidłowa masa ciała).

U kobiet i mężczyzn z nadmierną masą ciała konieczna może okazać się dieta redukcyjna. Ważne jednak, by nie była to tzw. głodówka, ale dieta z racjonalnym i bezpiecznym deficytem.

Jednocześnie należy pamiętać, że zbyt niska masa ciała – zwłaszcza u kobiet – także stanowi czynnik ryzyka niepłodności. W tym wypadku konieczna może więc okazać się interwencja odwrotna i zwiększenie kaloryczności diety. 

Kiedy skorzystać ze wsparcia dietetyka?

Odpowiednia dieta może wspomagać płodność i takie wnioski płyną z licznych badań naukowych. Czy warto więc skorzystać ze wsparcia dietetyka i kiedy to zrobić? 

Dieta zwiększająca płodność i wsparcie dietetyka mogą być pomocne w wielu sytuacjach związanych ze staraniem się o dziecko.

Ze wsparcia warto skorzystać wtedy, gdy Ty i Twój partner:

• chcecie zacząć starać się o dziecko – dietetyk pomoże w odpowiedniej zmianie sposobu odżywiania, tak by uzupełnić ewentualne niedobory i jak najlepiej przygotować organizm do zajścia w ciążę (u kobiet) i zadbać o jakość nasienia (u mężczyzn),
• staracie się o dziecko od jakiegoś czasu, jednak nieskutecznie – konsultacja z dietetykiem stanowi ważny element leczenia niepłodności, a zmiana diety może pomóc w regulacji owulacji i poprawie jakości nasienia, a także uzupełnieniu potencjalnych niedoborów, które mogą być jedną z przyczyn niepowodzeń. Oczywiście trzeba pamiętać, że niepłodność zawsze należy skonsultować z lekarzem-specjalistą, dietetyk stanowi jednak ważną część zespołu ds. leczenia niepłodności,
• zmagacie się z nadmierną lub zbyt niską masą ciała – nieprawidłowa masa ciała może znacząco utrudniać zajście w ciążę, zawsze warto więc skorzystać z porady dietetyka, by uregulować ją w sposób skuteczny i bezpieczny (pamiętaj, że dotyczy to nie tylko kobiet, ale także mężczyzn).

Podsumowanie

Powyższe sytuacje brzmią znajomo? Skorzystaj z oferty, jaką jest dieta dla par, a nasi dietetycy pomogą w takiej zmianie jadłospisu, by miała ona korzystny wpływ na płodność i pomogła w spełnieniu marzenia o dziecku.

Pamiętaj! Nigdy nie jest za późno na zmianę, a najlepiej jeśli będzie ona dotyczyła obojga partnerów.

Piśmiennictwo: