Witaminy dla dzieci — jakie witaminy warto podawać dzieciom?

Niezbędne w prawidłowym rozwoju witaminy dla dzieci

Witaminy to związki, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Ciało człowieka nie potrafi wytwarzać większości z nich, dlatego trzeba dostarczać je z zewnątrz – z pomocą jedzenia lub suplementów. Witaminy pełnią funkcje regulacyjne i biorą udział w wielu procesach, takich jak m.in.:

• trawienie,
• produkcja energii, 
• działanie układu odpornościowego,
• funkcjonowanie narządów wewnętrznych.

W okresie wzrastania organizmu szczególnie istotne są witaminy z grupy B. Która witamina B dla dzieci będzie najważniejsza? Każda pełni swoją funkcję! Wpływają przede wszystkim na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, w tym proces uczenia się.

To jednak nie koniec! Ważne są również witaminy A, D, E i K, które odpowiadają z kolei za: budowanie tkanek, stan kości i zębów oraz skóry [1,2,3]. Co więcej, dojrzewające ciało dziecka potrzebuje witamin do wzrostu. 

Wyróżniamy cztery witaminy rozpuszczalne w tłuszczach:

• witamina A,
• witamina D,
• witamina E,
• witramina K.

Oraz dziesięć witamin rozpuszczalnych w wodzie:

• biotyna,
• cholina,
• witamina C,
• witaminy z grupy B.

Pamiętaj, że każda z nich jest niezbędna do prawidłowego rozwoju i zachowania zdrowia! Jeżeli chcesz zagłębić się w temat witamin, przeczytaj o nich w naszym artykule „Rola witamin w organizmie człowieka”.

Jeśli dziecko jest zdrowe i je różnorodnie, to większość niezbędnych witamin dostarczysz w posiłkach. Nieco inaczej sytuacja wygląda u maluchów, które jedzą wybiórczo albo mają kłopoty z funkcjonowaniem organizmu. Wyjątkiem jest witamina D, która w produktach spożywczych występuje w ograniczonych ilościach. Specjaliści zalecają suplementowanie jej u dzieci i dorosłych. Zanim jednak przejdziemy do suplementacji, przeanalizujmy znaczenie witamin na poszczególnych etapach rozwoju.

Jak zapotrzebowanie na witaminy zmienia się w poszczególnych okresach życia dziecka?

Ciało człowieka intensywnie zmienia się od początku życia, aż do zakończenia okresu dojrzewania. Wraz ze wzrostem organizmu rośnie także zapotrzebowanie na składniki odżywcze. Wyobraź sobie dwójkę dzieci – jedno z nich ma 5 lat, a drugie 10. W dorosłym życiu taką różnicę wieku trudno zaobserwować. A u maluchów? Bez problemu stwierdzisz, które z nich jest starsze. 

Zmiany w samym wyglądzie są na tyle istotne, że ciężko je przeoczyć. W takim razie pomyśl, jak wiele dzieje się w całym organizmie. Każdy proces wymaga odpowiednich warunków, a jednym z niezbędnych elementów jest dostarczanie do organizmu właściwej ilości witamin. Z tego względu sprawdźmy, czym charakteryzują się poszczególne okresy życia dziecka.

Witaminy dla noworodka i niemowlaka

Zapotrzebowanie na składniki odżywcze w tym okresie jest małe. Prawie całkowicie zostanie pokryte przez mleko matki lub mleko modyfikowane, jeśli dziecko nie jest karmione piersią. Pomimo tego w pierwszej dobie po urodzeniu dziecko dostaje preparat z witaminą K. Dlaczego? 

Ta witamina dla noworodka stanowi zabezpieczenie przed groźną przypadłością, jaką jest choroba krwotoczna. Na czym ona polega? Niedobór witaminy K u noworodków może prowadzić do niedoboru czynników krzepnięcia. Grozi to pojawianiem się krwawień, które zagrażają zdrowiu i życiu. Na szczęście dzięki profilaktycznej dawce witaminy K, choroba ta występuje bardzo rzadko. 

Przez pierwsze pół roku życia maluch je wyłącznie mleko mamy, lub jeśli nie jest karmiony piersią – modyfikowane. To wystarczy, aby pokryć zapotrzebowanie na większość składników odżywczych. Dlaczego większość? Bo witamina D3 dla niemowląt musi zostać dostarczona w postaci suplementu. Czasem wymagana jest również suplementacja witaminy K. Kiedy i w jakich dawkach? Przypadki są różne, dlatego słuchaj się rad lekarza oraz położnej – i do tych osób kieruj wszystkie swoje pytania.

Około końca 6 miesiąca życia przychodzi czas na rozszerzanie diety. Samo mleko stopniowo przestaje wystarczać, aby zaspokoić potrzeby rozwijającego się organizmu. Czy każda witamina dla niemowląt jest ważna? Tak, dlatego w tym okresie należy proponować dziecku różne pokarmy (dostosowane do wieku) i umożliwić maluchowi zapoznanie się z nimi – poprzez smakowanie, oglądanie i dotykanie jedzenia.

Zastanawiasz się, jakie produkty włączyć do jadłospisu swojej pociechy? Pomożemy Ci! Kwestię rozszerzania diety omówisz z naszymi dietetykami – umów się na konsultację.

Okres życia: do 6 tygodnia życia (noworodek), do 12 miesiąca życia (niemowlę)

Potencjalne wyzwania: brak wiedzy na temat rozszerzania jadłospisu; niechęć dziecka w stosunku do nowych produktów

Na to zwróć uwagę: mleko matki lub modyfikowane pokrywa zapotrzebowanie na witaminy dla niemowląt, a stosowanie dodatkowych preparatów jest zbędne. Wyjątkami są witamina D, a w pewnych przypadkach witamina K. Witamina D dla niemowląt jest istotna m.in. w rozwoju kości oraz zębów i należy ją suplementować – dawka zależy od masy ciała oraz podaży w diecie.

Witaminy dla małych dzieci

Okres między 1 a 3 rokiem życia to czas intensywnego poznawania świata. Dziecko zdobywa coraz więcej nowych umiejętności, takich jak chodzenie i mówienie.

W tym okresie mogą pojawić się pierwsze wyzwania związane z żywieniem. Jednym z nich jest neofobia żywieniowa, czyli niechęć, a raczej obawa w stosunku do nowych produktów i potraw. Zapotrzebowanie na witaminy dla dziecka bez problemu zaspokoisz dietą, jeżeli przygotujesz dla malucha zróżnicowany jadłospis. Neofobia może to utrudnić, ale mamy dla Ciebie podpowiedzi – sprawdź, jak sobie z nią radzić.

Pamiętaj także, że maluch obserwuje i naśladuje zachowanie pozostałych domowników. Jeżeli w pośpiechu spożywasz niezdrowe posiłki, Twoje dziecko to zauważy. O zdrową dietę pociechy najlepiej zadbać poprzez poprawę sposobu odżywiania całej rodziny. Na tym etapie ważne jest, aby kształtować u dziecka prawidłowe nawyki żywieniowe.

Okres życia: 1-3 lata

Potencjalne wyzwania: neofobia żywieniowa; preferencja słodkiego smaku; brak regularnych posiłków

Na to zwróć uwagę: na tym etapie rodzice często chcą sięgać po suplementy dla dzieci. Jeżeli dziecko je w sposób zróżnicowany i nie ma stwierdzonych niedoborów, to wystarczy podawać mu witaminę D.

Zapotrzebowanie na te witaminy wzrasta: A, D, E, K, C, witaminy z grupy B

Witaminy dla przedszkolaka

Po upływie kilku lat dziecko idzie do przedszkola. Od teraz Twoja pociecha będzie spędzała więcej czasu poza domem, co wpłynie na jej sposób żywienia. Maluch część posiłków zje w przedszkolu – a one mogą pozostawać poza Twoją kontrolą.

W tym okresie przede wszystkim dbaj o prawidłowe żywienie dziecka w domu. Ta część ciągle pozostaje pod Twoją opieką, co warto wykorzystać. Jadłospisy w przedszkolu niestety wyglądają różnie, ale jako rodzic masz prawo wglądu do przedszkolnego menu. Na samym początku warto je sprawdzić. Jeżeli coś Cię niepokoi, skontaktuj się z osobami odpowiedzialnymi za żywienie w placówce.

Jakie witaminy dla dzieci w wieku przedszkolnym warto suplementować? Jeżeli dziecko je różnorodnie, wystarczy podawać witaminę D. A co z witaminą C, w końcu rozpoczęcie przedszkola to zazwyczaj okres częstszych infekcji? Nie ma dowodów na to, że witamina C dla dzieci w postaci suplementu wspomoże ich odporność. Jeżeli maluch nie ma niedoborów pokarmowych, wystarczającą dawkę witaminy C dostarczycie z dietą. Wystarczy, że twoje dziecko codziennie zje np. garść truskawek albo ⅓ czerwonej papryki.

Okres życia: 3-6 lat

Potencjalne wyzwania: neofobia żywieniowa; obserwacja złych nawyków członków rodziny; niewłaściwie komponowane jadłospisy przedszkolne; na sposób żywienia dziecka w coraz większym stopniu wpływa środowisko (rówieśnicy, reklamy)

Na to zwróć uwagę: witamina D dla dzieci to jedyny niezbędny suplement. Reszta suplementacji zależy od sposobu żywienia, który należy ocenić indywidualnie. Dbaj o to, aby dziecko jadło regularnie i jak najbardziej różnorodnie. Postaraj się również uzyskać jak najwięcej informacji na temat żywienia w przedszkolu – będzie Ci łatwiej uzupełniać ewentualne braki w diecie w czasie, który spędzacie w domu. Najczęściej jednak suplementacja innych witamin nie będzie konieczna.

Zapotrzebowanie na te witaminy wzrasta: A, E, K, C, witaminy z grupy B

Witaminy dla dzieci w wieku szkolnym

Po przedszkolu przychodzi czas szkoły. Dziecko ciągle rośnie, a wraz z nim zwiększa się zapotrzebowanie na witaminy. Każda kolejna klasa to również więcej nauki. Czy ma to związek z dietą i witaminami? Oczywiście, że tak. Prawidłowe żywienie wspomaga pracę mózgu, samopoczucie dziecka, odporność i codzienne funkcjonowanie.

Na jakie witaminy dla dzieci w wieku szkolnym warto zwrócić uwagę? Każda z nich jest ważna! Szczególnie przyjrzyj się witaminom z grupy B, które wspomagają pracę mózgu i zapamiętywanie. Występują one w różnych produktach spożywczych – od owoców i warzyw, przez orzechy i nasiona, aż po mięso. To dlatego urozmaicony jadłospis ma znaczenie!

Niestety, przygotowanie zbilansowanej diety dla szkolniaka może być wyzwaniem. Dzieci mnóstwo czasu spędzają w szkole, no i nie możesz przecież w 100% kontrolować sposobu żywienia swojej pociechy. A co możesz zrobić? Przede wszystkim dbać o wartościowe drugie śniadanie do szkoły, przygotowane zgodnie z zasadami zdrowej diety. Co więcej, przekazuj swojemu dziecku wiedzę z zakresu prawidłowego żywienia i wspomagaj kształcenie pozytywnych nawyków – to procentuje!

Okres życia: 7-12 lat

Potencjalne wyzwania: dzieci dużo czasu spędzają w szkole; maluch samodzielnie może kupować niezdrowe przekąski; niewłaściwie komponowane jadłospisy szkolne; na sposób żywienia dziecka w jeszcze większym stopniu wpływa środowisko (rówieśnicy, reklamy)

Na to zwróć uwagę: ucz dziecko dokonywania prawidłowych wyborów żywieniowych. W tym wieku Twój maluch może już próbować samodzielnie kupować różne produkty. Dbaj również o to, aby codziennie przygotować zdrowy posiłek do szkoły. W kwestiach suplementacji nic się nie zmienia. Jeżeli dziecko je różnorodnie, witamina D dla dziecka będzie jedynym niezbędnym suplementem.

Zapotrzebowanie na te witaminy wzrasta: A, E, K, witaminy z grupy B

Witaminy dla nastolatka

W tym okresie Twój wpływ na żywienie dziecka staje się coraz bardziej ograniczony. Młody człowiek bez problemu robi zakupy, a czasem nawet samodzielnie przygotowuje posiłki. O jego sposobie żywienia decydują przede wszystkim wcześniej ukształtowane nawyki. Zapotrzebowanie na witaminy dla młodzieży wzrasta – przecież mówimy o okresie dojrzewania. To jednak nie wszystko…

Młodzież jest podatna na wpływ otoczenia. W tym wieku Twoje dziecko może mieć kompleksy, sugerować się opiniami rówieśników i próbować wielu nowych rzeczy. Mimo wszystko postaraj się utrzymywać ze swoim dzieckiem dobry kontakt i pamiętaj – nic na siłę. Silna relacja pozwoli Ci dowiedzieć się o wielu problemach i pomóc w ich rozwiązywaniu.

Okres życia: od 13 roku życia

Potencjalne wyzwania: kompleksy i zaburzenia odżywiania; rosnące zainteresowanie nietypowymi dietami; używki; wpływ rówieśników; pogarszające się relacje z rodziną; dziecko w coraz większym stopniu samo decyduje o swoim żywieniu

Na to zwróć uwagę: postaraj się rozmawiać ze swoim nastolatkiem o żywieniu – tak, jak o innych codziennych tematach. Młodzież może być zagubiona i nie zdawać sobie sprawy z konsekwencji swoich zachowań. Właśnie dlatego, co jakiś czas przeanalizuj sposób żywienia swojego dziecka i reaguj, jeśli odkryjesz coś niepokojącego. A co z suplementacją? Tak samo, jak w przypadku wcześniejszych okresów. Jeżeli młody człowiek ma zbilansowany jadłospis, witaminy dla nastolatków w postaci suplementów będą zbędne. 

Zapotrzebowanie na te witaminy wzrasta: A, E, K, C, witaminy z grupy B

Schudnij w Respo
pod okiem dietetyka!

Dopasuje Ci idealny plan zgodnie z Metodą Respo, jedyną w Polsce metodą odchudzania ze skutecznością potwierdzoną badaniami naukowymi.

Sprawdź pakiety z dietą

Naturalne witaminy dla dzieci — jak je włączyć do diety?

Kuszą Cię kolorowe żelki witaminowe dla dzieci, cukierki albo słodkie syropy? Reklamy przedstawiają je jako świetne źródło witamin, jednak pamiętaj, że stosowanie suplementów niezwykle rzadko jest konieczne. Nawet jeśli dziecko nie jada wszystkich przygotowanych dla niego posiłków i lubi tylko kilka wybranych owoców albo warzyw. Możecie wybierać produkty z różnych grup, które dziecko lubi i włączać je do posiłków – to zazwyczaj wystarczy. 

Produkty spożywcze dostarczają nie tylko witamin. To źródło: białka, tłuszczu, węglowodanów, mikroelementów i innych składników o działaniu wspierającym rozwój. Jedzenie powinno być pierwszym wyborem, kiedy szukamy dobrego źródła witamin i składników odżywczych.

Co gorsza, sklepowe suplementy w postaci słodkich żelków to sposób na nauczenie dziecka, że dbanie o zdrowie wymaga łykania tabletek. To sposób na więcej dodanego cukru w diecie dziecka, z przekonaniem, że to dla jego zdrowia. A przecież niemal wszystkie potrzebne witaminy możecie zawrzeć w codziennych posiłkach Waszej rodziny!

Dlatego w pierwszej kolejności dbaj o urozmaicanie rodzinnego jadłospisu. Jak to zrobić?

• Dodaj chociaż trochę owoców i warzyw do każdego posiłku. Korzystaj z tych sezonowych i wybieraj różnokolorowe. Możesz zacząć od ulubionych produktów swojego dziecka.
• Jedzcie częściej pełnoziarniste produkty zbożowe: kasze, makaron, chleb razowy, płatki owsiane.
• Dodaj do posiłków nasiona i orzechy (mogą być zmielone lub posiekane) lub masło orzechowe.
• Pamiętaj o półtłustym mleku i przetworach mlecznych lub ich roślinnych zamiennikach.
• Wypróbujcie przepisy na dania z nasionami roślin strączkowych.
• Jedzcie ryby przynajmniej raz w tygodniu.
• Używaj olejów roślinnych do posiłków, do gotowania możesz korzystać z oleju rzepakowego i oliwy z oliwek.

Na co dzień podawaj dziecku witaminę D w postaci kapsułek, tranu lub kropli. Jaka dawka witaminy D dla dzieci jest zalecana? W zależności od wieku wynosi ona [4]:

• Od 1 do 10 lat w dawce 600 –1000 IU dziennie
• Od 11 do 18 lat w dawce 800 – 2000 IU dziennie
• Witamina D dla dzieci otyłych powinna być podawana w podwójnej dawce

Pozostałe witaminy podawaj dziecku tylko w sytuacjach, w których jest to zalecane przez lekarza i uzasadnione stanem zdrowia lub wykluczeniami w diecie. Zastanawiasz się, czy dieta eliminacyjna jest wskazaniem do suplementacji? A może potrzebujesz pomocy w przygotowaniu zbilansowanego jadłospisu? Nasi dietetycy są do Twojej dyspozycji! Sprawdź, jak możemy wspomóc żywienie Twojego dziecka.

Piśmiennictwo: