Jedzenie przy bajkach – czy faktycznie jest szkodliwe i jak pokonać ten nawyk?

Czy jedzenie przy bajkach szkodzi dziecku?

Oglądanie bajek podczas jedzenia to problem, czy wręcz przeciwnie – rozwiązanie problemu? Maluch nie chce jeść, próbujesz zająć jego uwagę, włączasz bajkę. Nagle obiadek znika z talerza. Kłopot z niejadkiem wydaje się rozwiązany… przynajmniej pozornie. Sytuacja powtarza się coraz częściej, aż w końcu staje się codziennością. Dziecko uczy się, że jedzenie zawsze wiąże się z patrzeniem w ekran. Po pewnym czasie okazuje się, że bez bajki nie zje żadnego z posiłków. 

Bajka podczas posiłku wydaje się świetnym pomysłem. Dzięki niej dziecko sprawnie i szybciutko zjada całą zawartość talerza. Dopóki taka strategia działa, rodzice zazwyczaj są zadowoleni. Problem pojawia się, gdy posiłek trzeba zjeść poza domem, bo… nie wszędzie da się włączyć bajkę.

Jedzenie przy ekranie ze względu na skalę zjawiska stało się przedmiotem prac naukowych. Z badań wynika, że spożywanie posiłków przy ekranie [1,2]:

• wiąże się z gorszą jakością diety,
• może prowadzić do pomijania posiłków,
• sprzyja kształtowaniu złych nawyków żywieniowych.

Jedzenie przy telefonie lub telewizorze jest przeciwieństwem uważnego jedzenia (mindful eating), które zakłada skupienie się na posiłku. Uważne jedzenie pomaga [3]: 

• kontrolować świadomie spożycie pokarmu,
• radzić sobie z napadami objadania się, 
• radzić sobie z jedzeniem emocjonalnym.

Wszystko to dobrze pokazuje, dlaczego dziecko nie powinno jeść przed telewizorem. Naukowcy wskazują również, że posiłki jedzone przed ekranem wiążą się z większym ryzykiem otyłości, a także częstszym występowaniem nieprawidłowych zachowań żywieniowych. Jak to możliwe? Przyjrzyjmy się temu bliżej! 👀

Jak oglądanie bajek w trakcie posiłku wpływa na zachowania i nawyki żywieniowe?

Samoregulacja apetytu jest zdolnością wrodzoną. Dzieciaki od małego znają uczucie głodu i sytości. Problem zaczyna się, gdy rodzice zaczynają ingerować w mechanizm wspomnianej samoregulacji. Jak to robimy? 

Kontrolujemy wielkość zjadanych przez dziecko porcji, namawiamy na kolejne łyżeczki, albo wręcz przeciwnie – strofujemy dziecko, żeby więcej już nie jadło “bo pęknie”. Dorośli zaburzają dziecięcą regulację apetytu również poprzez nagradzanie lub odwracanie uwagi od jedzenia. Dzieci przestają jeść uważnie, jeżeli podajemy im posiłki przed ekranem.

Podczas oglądania bajki dziecko nie skupia się na jedzeniu, a to negatywnie wpływa na jego zachowania i nawyki żywieniowe. Jedzenie przed TV skraca czas posiłku, co dla rodziców może wydawać się zaletą. Niestety, szybsze spożywanie wiąże się z niedokładnym przeżuwaniem kęsów pokarmu. Dokładne żucie przed połknięciem zwiększa sytość poposiłkową, pomaga regulować apetyt i zapobiegać otyłości [4,5].

Zajadanie przed ekranem sprzyja spożyciu niezdrowej żywności. W 2019 roku opublikowano badanie przeprowadzone w grupie dzieci z Wielkiej Brytanii. Okazało się, że oglądanie telewizji podczas jedzenia może wiązać się z wyższym spożyciem ultraprzetworzonych produktów [6]. 

Maluchy, które jadły przed telewizorem, spożywały większe ilości: gotowych dań, słodyczy i słonych przekąsek. Naukowcy podobne wyniki uzyskali również w innej pracy. Według nich dzieci, które posiłki spożywają w towarzystwie telewizora, częściej piją napoje słodzone cukrem i jedzą wysokotłuszczowe produkty. Spożywają też mniejszą ilość warzyw i owoców [2].

Zamiast oglądania bajki zaproponuj dziecku wspólne jedzenie posiłku. To okazja do zacieśniania więzi rodzinnych i kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych. Wspólne jedzenie sprawia, że dzieci rzadziej pomijają posiłki i wybierają zdrowsze produkty. Co więcej, dłuższe rodzinne posiłki mogą poprawić jakość diety i zachowania żywieniowe u najmłodszych [1,7].

Chcesz wspierać dziecko w kształtowaniu prawidłowych nawyków żywieniowych? A może potrzebujecie jadłospisu, który pozwoli wam jeść smacznie i zdrowo? Zobacz, jak Centrum Respo może Ci pomóc!

Schudnij w Respo
pod okiem dietetyka!

Dopasuje Ci idealny plan zgodnie z Metodą Respo, jedyną w Polsce metodą odchudzania ze skutecznością potwierdzoną badaniami naukowymi.

Sprawdź pakiety z dietą

Oglądanie bajek przy jedzeniu, a otyłość i zaburzenia odżywiania

Oglądanie bajki podczas jedzenia może sprzyjać otyłości. Naukowcy zaobserwowali, że spożywanie posiłków przed ekranem wiąże się z gorszą jakością diety. Nadwaga i otyłość przyjaźnią się ze słodyczami i chipsami, więc zła jakość diety to prosta droga do nieprawidłowej masy ciała [2,6]. Co ciekawe, jedzenie przy ekranie prawdopodobnie zwiększa też liczbę spożywanych kalorii [8].

Świadome jedzenie i przywiązywanie uwagi do posiłku pomaga z kolei walczyć z nadwagą i otyłością. Przyczynia się również do utrzymywania zdrowej masy ciała i poprawy nawyków żywieniowych [3,9]. Uważne jedzenie potencjalnie wspiera również walkę z zaburzeniami odżywiania, jednak potwierdzenie tej tezy wymaga jeszcze dalszych badań. [10,11].

Wobec tego, czy podczas jedzenia można oglądać telewizję albo patrzeć się w smartfona?

Nie warto! Jest oczywiste, że bardzo zmęczony rodzic czasem potrzebuje elektronicznego wsparcia w gorszym dniu. Trzeba jednak zadbać o to, aby nie był to codzienny zwyczaj. Włączanie bajki do każdego posiłku zamiast ratunkiem, może stać się uciążliwym nawykiem. Dziecko w końcu musi nauczyć się jeść poza domem, a tam dostęp do elektroniki jest ograniczony. Co zrobisz w takiej sytuacji?

Co zrobić, kiedy dziecko je tylko przy bajkach? Jak oduczyć dziecko jedzenia przy bajce?

Zastanawiasz się, jak nauczyć dziecko jeść bez bajek? Docelowo najlepiej całkowicie wyeliminować jedzenie przy bajkach… jednak na samym początku pewnie będzie to trudne. Jeżeli Twoje dziecko mocno przyzwyczaiło się do elektroniki podczas posiłku, ciężko będzie zmienić tę codzienną rutynę. Nawet dorośli mają problem ze zmianą swoich nawyków, a co dopiero nieświadome problemu dzieci.

Sugerujemy Ci, aby zmiany wprowadzać stopniowo. Jeżeli do tej pory dziecko za każdym razem jadło w towarzystwie ulubionych postaci z telewizora lub smartfona, spróbuj wyrzucić ekran chociaż z jednego posiłku. Zamiast tego zjedzcie go całą rodziną. Dzieci uczą się poprzez naśladowanie bliskich. Gdy Twoja pociecha zobaczy, że wszyscy siedzą grzecznie przy stole, może również spróbuje zjeść bez płaczu.

Pamiętaj, że musisz wykazać się cierpliwością. Groźby przyniosą odwrotny efekt niż ten, którego oczekujesz. Otwórz się na protesty dziecka i wyjaśniaj wszystko podczas spokojnej rozmowy. A jeśli maluch mocno protestuje, płacze i domaga się włączenia bajki, to pomóż mu poradzić sobie z trudnymi emocjami. Przytul i bądź obok.

Mimo to postaraj się utrzymać swoje postanowienie. Dziecko ma prawo protestować, ale gdy już się uspokoi – zaproś je do wspólnego posiłku. Możesz umówić się z nim, że obejrzycie wspólnie jedną krótką bajkę (np. 10 minut odcinka ulubionego serialu) później. Najlepiej podaj maluchowi konkretny moment w ciągu dnia (np. po spacerze), ale nie rób z tego nagrody za zjedzony posiłek.

Jeżeli dziecko nudzi się przy jedzeniu i nie chce nawet ruszyć zawartości talerza widelcem, spróbuj korzystać w kuchni z ulubionych smaków malucha. Możecie nawet wspólnie coś ugotować! W ten sposób zachęcisz swoją pociechę do zjedzenia posiłku – bez używania telewizora. Pomocne mogą też być wskazówki z artykułu o wybiórczości pokarmowej u dzieci. 

A jeśli brakuje Ci pomysłów na smaczne potrawy i potrzebujesz wsparcia we wprowadzaniu zmian w żywieniu swojego dziecka, to zapraszamy! Przygotujemy dla Ciebie pyszny i zdrowy jadłospis, aby ułatwić Ci kuchenne rewolucje. Nasi podopieczni poza dietą dostają także pełne wsparcie w rozwiązywaniu ich problemów żywieniowych. Wspólnie pokonajmy nawyk jedzenia przy bajkach – sprawdź ofertę dla dzieci!

Problem jedzenia przy bajkach jest szeroko rozpowszechniony. Czy dzieci Twoich znajomych również patrzą w ekran podczas posiłku? Udostępnij ten artykuł w swoich mediach społecznościowych i promuj świadome jedzenie! Może dzięki temu pomożesz swoim znajomym? Pamiętaj, aby oznaczyć Centrum Respo. Chętnie poznamy Twoją historię.

Piśmiennictwo: