Zakwaszenie organizmu. Prawda czy mit?

Kluczowe wnioski

• Zakwaszenie organizmu to pseudonaukowa teoria, która opiera się na błędnym założeniu, jakoby pH moczu było wskaźnikiem równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie.
• Domniemane objawy zakwaszenia organizmu to wiele niespecyficznych symptomów, których doświadczyła większość z nas. Stąd też wiele osób może uznać, że przyczyną jest właśnie zakwaszenie.

Co to jest zakwaszenie organizmu?

Internet jest od lat zalewany poradami mającymi na celu „odkwaszenie” organizmu oraz przywrócenie jego „naturalnej równowagi pH”.

Na pierwszy rzut oka zakwaszenie organizmu wydaje się realnym zagrożeniem. Jeśli to, co jemy, może drastycznie zmieniać nasze wewnętrzne pH, każdy powinien dbać o zachowanie odpowiedniej równowagi kwasowo-zasadowej. 

Czym jest równowaga kwasowo-zasadowa organizmu?

W dużym skrócie to stan, w którym pH krwi jest stałe, co pozwala na prawidłowy przebieg wszystkich procesów chemicznych. PH krwi zdrowego człowieka mieści się w przedziale od 7,35 do 7,45, czyli jest bliskie neutralnemu (pH = 7) i lekko zasadowe.

Skoro już wiemy, jakie jest prawidłowe pH krwi, możemy powiedzieć więcej o zakwaszeniu organizmu.

Co to jest za zjawisko i w jaki sposób powstaje?

W medycznym ujęciu zakwaszeniem organizmu (kwasicą) nazywamy stan, w którym pH krwi spada poniżej wartości 7,35.

Analogicznie, alkalizacja organizmu (zasadowica) to wzrost pH krwi powyżej 7,45. Warto podkreślić, że kwasica oraz zasadowica są zjawiskami patologicznymi i wymagają pomocy medycznej [1].

Chwila, chwila… Też zastanawiasz się, jakim cudem ludzkość przetrwała miliony lat, nie dbając o odpowiednio zbilansowaną, odkwaszającą dietę? Odpowiedź jest bardzo prosta!

Nasze ciała są zaprojektowane tak, by utrzymywały stały poziom pH, niezależnie od tego co spożywamy.

Od narodzin jesteśmy wyposażeni w niezwykle sprawne systemy utrzymujące stabilne pH:

• płuca,
• nerki
• specjalne bufory we krwi,
• specjalne bufory układu kostnego.

Kwasica lub zasadowica pojawiają się w sytuacjach, gdy nasze systemy regulujące pH krwi zaczynają szwankować. Przykładowo, kwasica może pojawić się w sytuacji, gdy będziemy mieć problem z zaczerpnięciem oddechu (np. w przypadku ostrego ataku astmy), a zasadowica – gdy będziemy oddychać zbyt szybko i głęboko (np. w wyniku ataku paniki) [1]. 

W takim razie czym jest to zakwaszenie organizmu, jeśli nie zmianami pH krwi?

Zwolennicy tej teorii biorą pod uwagę przede wszystkim… pH moczu. Jak łatwo się domyślić, takie podejście nie ma poparcia w nauce, bo pH moczu nie jest wyznacznikiem równowagi kwasowo-zasadowej całego organizmu.

Odczyn moczu może być obojętny, kwaśny lub zasadowy. Norma pH moczu dla dorosłej osoby jest bardzo szeroka i zawiera się w granicach 4,5-8,0 [1].

Dieta może mieć wpływ na pH moczu: osoby spożywające duże ilości mięsa (np. na diecie Dukana) będą miały skłonność do niższych wartości pH moczu, a wegetarianie i weganie – wyższych [2].

Czy zakwaszenie organizmu jest niebezpieczne?

Szukając odpowiedzi na pytanie, czy zakwaszenie organizmu jest niebezpieczne, musimy pamiętać o tym, że:

• Spadek pH krwi poniżej wartości 7,35 jest zagrażający zdrowiu i zdecydowanie wymaga konsultacji z lekarzem, a także przeprowadzenia dalszej diagnostyki.
• Kwaśne pH moczu może w pewnym stopniu odzwierciedlać Twoją codzienną dietę, ale nie ma przełożenia na równowagę kwasowo-zasadową całego ciała. Zazwyczaj jest naturalnym zjawiskiem i nie wymaga interwencji medycznej. 

Schudnij w Respo
pod okiem dietetyka!

Dopasuje Ci idealny plan zgodnie z Metodą Respo, jedyną w Polsce metodą odchudzania ze skutecznością potwierdzoną badaniami naukowymi.

Sprawdź pakiety z dietą

Jakie są objawy przypisywane zakwaszeniu organizmu?

Objawy zakwaszenia organizmu pojawiające się w pseudonaukowych publikacjach obejmują większość niespecyficznych dolegliwości, które wszyscy od czasu do czasu doświadczamy.

W związku z tym bardzo łatwo dać się złapać na tak zwany efekt horoskopu. Opis objawów będzie tak ogólny i nieprecyzyjny, że większość osób uzna go za trafny.

Do najczęściej wymienianych objawów zakwaszenia organizmu należą:

• zmęczenie,
• senność,
• obniżony nastrój,
• problemy z koncentracją,
• osłabienie odporności,
• pogorszenie stanu włosów, skóry i/lub paznokci,
• podkrążone oczy,
• ból głowy,
• ból mięśni i stawów,
• niestrawność.

Jakie są domniemane przyczyny zakwaszenia organizmu?

Co ma powodować zakwaszenie organizmu?

Jako główne dietetyczne przyczyny zakwaszenia organizmu wymienia się zazwyczaj duże spożycie:

• mięsa,
• ryb,
• twardych serów,
• jajek,
• produktów zbożowych,
• cukrów prostych,
• alkoholu [3].

Przypominamy, że dieta nie ma wpływu na równowagę kwasowo-zasadową organizmu i pH krwi, a jedynie na pH moczu.

Gdybyśmy mimo wszystko skorzystali z przedstawionych zaleceń, część z nich jest zgodna z uniwersalnymi zasadami zdrowego żywienia. Ograniczenie spożycia mięsa (zwłaszcza czerwonego i przetworzonego), cukrów prostych oraz alkoholu jest zdecydowanie prozdrowotnym nawykiem.

Jednak warto mieć na uwadze, że zmniejszenie spożycia pełnoziarnistych produktów zbożowych oraz ryb może sprawić, że nasza dieta stanie się niedoborowa.

W efekcie niedobory pokarmowe mogą nasilać dolegliwości przypisywane zakwaszeniu organizmu, m.in. wypadanie włosów, zmęczenie, obniżony nastrój.

Czy istnieje dieta na zakwaszenie organizmu?

Dietą na zakwaszenie organizmu ma być dieta alkalizująca, która w teorii ma doprowadzić do przywrócenia „naturalnej równowagi pH” organizmu. 

Jakie produkty są zalecane jako remedium na zakwaszenie organizmu?

• warzywa,
• owoce,
• większość orzechów i pestek,
• oleje roślinne tłoczone na zimno,
• mleko,
• kasza jaglana i komosa ryżowa [3] 

Musimy podkreślić, że wymienione powyżej produkty są zdrowe i bogate w składniki odżywcze.

Niezależnie od motywacji, zwiększenie spożycia tych produktów nie jest złym pomysłem i może poprawić wartości odżywcze Twojej codziennej diety. 

Jak sprawdzić zakwaszenie organizmu? Badania

Zwolennicy tej teorii podpowiadają, jak sprawdzić zakwaszenie organizmu: najbardziej polecaną metodą jest badanie pH moczu, najlepiej kilkukrotnie w ciągu dnia.

Jak już wspomnieliśmy, na pH moczu może wpływać codzienna dieta, jednak nie jest ona jedynym czynnikiem.

Na pH moczu będą wpływać również:

• stosowane leki,
• choroby układu moczowego,
• spożycie alkoholu,
• obecności konkretnych bakterii,
• sposób i czas przechowywania próbki [4].

Jak łatwo zauważyć, badanie pH moczu nie tylko nie odzwierciedla równowagi kwasowo-zasadowej organizmu, ale jest również podatne na różnego rodzaju czynniki zakłócające. 

Do oceny faktycznej równowagi kwasowo-zasadowej służy badanie gazometrii krwi tętniczej. Próbka krwi pobierana jest z tętnicy promieniowej lub udowej za pomocą specjalnej strzykawki.

Badanie jest najczęściej wykonywane u pacjentów w stanie ostrym, np. po wypadkach komunikacyjnych czy urazach klatki piersiowej. 

Dołącz do 42498
zadowolonych Podopiecznych!

W Respo każda dieta jest inna, bo dopasowujemy ją idealnie do Ciebie. Osiągnij swój cel zdrowo i na swoich zasadach pod okiem dietetyka klinicznego.

Sprawdź pakiety z dietą

Podsumowanie

Wyobraź sobie świat, w którym każdy posiłek może zaburzyć równowagę pH ludzkiego organizmu, prowadząc do rozwoju chorób. Przerażająca wizja, prawda?

Na szczęście to tylko popularna pseudonaukowa teoria, oparta na błędnym założeniu, że pH moczu jest wskaźnikiem równowagi kwasowo-zasadowej całego organizmu.

Prawdziwe zakwaszenie organizmu, czyli spadek pH krwi poniżej bezpiecznego zakresu, nie powstaje w wyniku błędów dietetycznych i występuje głównie w sytuacjach wymagających pomocy medycznej.

Ludzkie ciało jest wyposażone w złożone, precyzyjne mechanizmy regulujące poziom pH krwi, które działają przez cały czas, niezależnie od spożywanych przez nas produktów. Chociaż naukowe podstawy diety alkalizującej są co najmniej wątpliwe, część jej zaleceń jest spójna z zasadami zdrowego żywienia.

Piśmiennictwo: