Co jeść, jeśli stosujesz leki na odchudzanie?

Kluczowe wnioski

• W przypadku stosowania leków z grupy analogów GLP-1 kluczowe jest odpowiednie odżywianie po to, aby zmniejszyć ryzyko niedoborów witamin i składników mineralnych, a także ryzyko nadmiernej utraty masy mięśniowej i kostnej.
• Jedną z kluczowych zasad takiej diety przy lekach na odchudzanie jest wdrożenie produktów o wysokiej gęstości energetycznej takich jak pełnoziarniste produkty zbożowe, warzywa, owoce, orzechy i nasiona, nabiał, jajka, chude mięso, tofu oraz ryby i owoce morza.

Dlaczego leki na odchudzanie to za mało?

Leki z grupy analogów GLP-1 to coraz popularniejszy sposób na wsparcie redukcji masy ciała. Ich działanie związane jest ze zmniejszeniem apetytu i co za tym idzie, mniejszą ilością przyjmowanych kalorii.

Trzeba jednak pamiętać, że same leki na odchudzanie nie dadzą nam trwałych efektów, a dodatkowo ich stosowanie może wiązać się z niedoborami pokarmowymi.

Właśnie dlatego, przyjmowanie analogów GLP-1 zawsze powinno iść w parze z edukacją i zmianą nawyków żywieniowych.

Co więcej, dieta w trakcie terapii lekami z tej grupy powinna być odpowiednio zaplanowana. Tak, aby zminimalizować ryzyko niedoborów i ich konsekwencji zdrowotnych.

Dołącz do ponad 73 520
zadowolonych Podopiecznych!

W Respo każda dieta jest szyta na miarę. Z nami osiągniesz swój cel zdrowo, bez zbędnych restrykcji i jedząc tylko to, co lubisz, z pomocą doświadczonego dietetyka klinicznego.

Sprawdź pakiety z dietą

Leki na odchudzanie a dieta – wyzwania żywieniowe

Stosowanie leków na odchudzanie z grupy analogów GLP-1 wiąże się redukcją masy ciała, która jest efektem znaczącego obniżenia ilości spożywanych kalorii (badania wskazują, że ilość spożywanych kalorii spada wówczas o 16-39%) [1].

Niestety, bardzo niskokaloryczna dieta często jest dietą źle zbilansowaną, stwarzającą ryzyko negatywnych efektów zdrowotnych.

Wśród wyzwań związanych z dietą osób stosujących semaglutyd i inne leki z tej grupy należy więc wymienić [2,3]:

• ryzyko niedoboru ważnych witamin i składników mineralnych, zwłaszcza witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K), a także witamin B12 i C, kwasu foliowego, żelaza, cynku, wapnia oraz magnezu. Niedobory witamin i składników mineralnych to z kolei konsekwencje zdrowotne i objawy takie jak przewlekłe zmęczenie, pogorszenie stanu skóry, gorsze gojenie się ran, gorsza odporność, wypadanie włosów i inne. Ryzyko niedoborów wzrasta zwłaszcza u osób, których dieta cechuje się kalorycznością poniżej poziomu podstawowej przemiany materii,
• ryzyko nadmiernej utraty masy mięśniowej związane z gwałtownym obniżeniem kaloryczności diety przy jednocześnie zbyt niskim spożyciu białka i braku treningów siłowych,
• ryzyko utraty masy kostnej, a także ryzyko obniżenia jej gęstości mineralnej ze względu na niedobór wapnia.

Co więcej, stosowanie analogów GLP-1 może wiązać się z efektami ubocznymi ze strony układu pokarmowego, takimi jak [4]:

• nudności,
• biegunka,
• wymioty,
• zaparcia,
• ból brzucha.

Dieta stosowana gdy przyjmujemy leki na odchudzanie, powinna być więc również dopasowana do stanu zdrowia i modyfikowana w zależności od pojawiających się efektów ubocznych.

Zasady diety przy lekach na odchudzanie

Jak widzisz, leki na odchudzanie a dieta to dość złożone zagadnienie, wymagające wiedzy i odpowiednio dopasowanego podejścia.

Co więc robić, by uniknąć niedoborów żywieniowych i utraty masy mięśniowej?

Dieta przy lekach na odchudzanie powinna [2,3]:

• Zawierać produkty o wysokiej gęstości odżywczej, czyli takie, które w małej objętości zawierają duże ilości składników odżywczych takich jak białko, składniki mineralne, witaminy. Jest to istotne, ponieważ stosowanie analogów GLP-1 wiąże się z mniejszym apetytem i co za tym idzie, mniejszą wielkością spożywanych porcji. Do produktów zalecanych zaliczymy m.in.:
  • pełnoziarniste produkty zbożowe, np. kasze, płatki zbożowe, pieczywo razowe, ryż brązowy,
  • warzywa, najlepiej jak najbardziej różnorodne, w tym warzywa liściaste, kapustne, korzeniowe, pomidory, cukinię, dynię i inne,
  • owoce, najlepiej jak najbardziej różnorodne, np. owoce jagodowe, banany, cytrusy, awokado, brzoskwinie, morele, jabłka,
  • orzechy i nasiona,
  • produkty nabiałowe – mleko, twaróg, jogurty naturalne, sery,
  • jajka,
  • chude mięso – kurczaka, indyka,
  • ryby i owoce morza,
  • nasiona roślin strączkowych,
  • tofu,
  • tłuszcze roślinne – np. oliwę,
  • kawę, herbatę bez cukru, napary z mięty i imbiru.
• Ograniczać spożycie produktów dostarczających „pustych kalorii”, czyli takich, które zawierają bardzo małe ilości wartościowych składników odżywczych. Do tej grupy zaliczymy:
  • rafinowane zboża, czyli biały chleb, bułki, biały ryż i inne,
  • cukry dodane – miód, cukier, syropy,
  • słodzone napoje,
  • fast foody,
  • słodkie i słone przekąski,
  • mięso przetworzone,
  • inne produkty wysokoprzetworzone,
  • alkohol.
• Zwracać szczególną uwagę na ilość spożywanego białka – warto, aby każdy posiłek zawierał jego źródło, np. przetwory mleczne, jajka, tofu, mięso, ryby. Pomocne może być zaczynanie posiłku od produktu białkowego, tak aby na pewno został on zjedzony (zanim poczujemy, że jesteśmy „pełni”). Ale uwaga: samo białko w diecie to nie wszystko, bo dla utrzymania odpowiedniej masy mięśniowej konieczne są także treningi, a konkretnie: regularne treningi siłowe.
• Uwzględniać posiłki lepiej tolerowane przez osoby na analogach GLP-1, zwłaszcza „lżejsze” opcje takie jak zupy, smoothie z warzyw, owoców, jogurtu, płatków zbożowych i orzechów, itp.
• Uwzględniać małe, ale częstsze posiłki, które często sprawdzają się lepiej u osób z obniżonym apetytem.
• Uwzględniać modyfikacje wspomagające walkę ze skutkami ubocznymi leków, np.:
  • niższe spożycie tłuszczów, które przedłużają zaleganie posiłku w żołądku i mogą nasilać nudności,
  • spożycie napojów takich jak herbata z mięty lub imbiru, które pomagają w walce z nudnościami
  • zwiększenie spożycia błonnika i płynów przy zaparciach.
• U osób stosujących leki na odchudzanie może również pojawić się konieczność suplementacji szczególnie niedoborowych składników odżywczych, m.in. witaminy D3, B12, wapnia.

Dieta przy lekach na odchudzanie – zalecania

W trakcie stosowania leków na odchudzanie zaleca się dobowe spożycie [3,5,6]:

• 18-38 g błonnika pokarmowego,
• co najmniej 15-18% energii z białka (badania sugerują przedziały mieszczące się w wartościach 1,2-2 g na 1 kilogram skorygowanej masy ciała* – dokładna liczba jest zależna od stanu zdrowia Pacjenta i stylu życia, jaki prowadzi),
• 35-60% kalorii z węglowodanów, najlepiej z niskim i średnim indeksem glikemicznym (diety zalecane w procesie redukcji masy ciała często różnią się rekomendowaną zawartością węglowodanów – przykładowo, w diecie śródziemnomorskiej może to być jedynie 35%, a w diecie niskotłuszczowej – do 60%),
• 27-45% kalorii z tłuszczów, w tym < 10% kalorii z nasyconych kwasów tłuszczowych (lub według niektórych źródeł, np. zasad diety DASH – < 6%); bazą diety powinny być kwasy tłuszczowe jednonienasycone, np. z oliwy i orzechów.

*Skorygowana masa ciała (ang. adjusted body weight) to wartość pośrednia między aktualną a należną masą ciała, używana m.in. do obliczania zapotrzebowania na białko u osób z nadwagą lub otyłością.

Warto jednocześnie pamiętać, że dokładny rozkład makroskładników w diecie (udział białka, tłuszczu i węglowodanów) powinien być ustalany indywidualnie przez dietetyka z uwzględnieniem stanu zdrowia Pacjenta i stosowanych leków.

Schudnij w Respo
pod okiem dietetyka!

Dopasuje Ci idealny plan zgodnie z Metodą Respo – metodą odchudzania ze skutecznością potwierdzoną badaniami naukowymi.

Sprawdź pakiety z dietą

Leki na odchudzanie a wsparcie dietetyka

Choć czasem może wydawać się, że dzięki analogom GLP-1 odchudzanie nie wymaga żadnego zaangażowania ze strony pacjenta, to jest to błędne myślenie mogące doprowadzić do niedoborów pokarmowych i utraty tkanki mięśniowej oraz kostnej.

Nieprawidłowo dobrana dieta przy lekach na odchudzanie może być związana z nasileniem efektów ubocznych leków.

Co więcej, brak edukacji w zakresie zmiany nawyków żywieniowych to kolejna pułapka leków na odchudzanie i przyczyna efektu jojo po zakończeniu ich stosowania.

Właśnie dlatego, osoby stosujące leki z grupy analogów GLP-1 powinny pozostawać pod opieką wykwalifikowanego dietetyka.

Po to, aby otrzymać dietę dopasowaną do potrzeb, przyjmowanych leków i w przypadku osób stosujących analogi GLP-1. Dietę ukierunkowaną na zapobieganie niedoborom żywieniowym, kreowanie dobrych nawyków oraz treningi siłowe wspomagające utrzymanie masy mięśniowej.

Piśmiennictwo: