Dieta przed kolonoskopią. Co jeść, a czego unikać?

Kluczowe wnioski

• Odpowiednia dieta przed kolonoskopią jest kluczowa, aby rzetelnie przeprowadzić badanie.
• Przed kolonoskopią (zwłaszcza na 2 dni przed), zaleca się dietę lekkostrawną i niskobłonnikową. Należy unikać przede wszystkim: pełnoziarnistych produktów zbożowych, warzyw, zwłaszcza ze skórką i pestkami, nasion roślin strączkowych, owoców z pestkami oraz nasion i orzechów.

Dlaczego dieta przed kolonoskopią jest ważna?

Kolonoskopia to badanie pozwalające na dokładne obejrzenie wnętrza jelita grubego. Tym samym jest to kluczowy element profilaktyki chorób dolnego odcinka przewodu pokarmowego oraz diagnostyki występujących tam zmian.

Problem w tym, że uzyskanie miarodajnego wyniku zależy nie tylko od umiejętności lekarza, ale przede wszystkim od naszego przygotowania do badania.  

O co chodzi?

Wyobraź sobie, że jelito jest jak… rura kanalizacyjna.

Jeśli ścianki są czyste, z pewnością zauważymy rysy, rdzę, pęknięcia i inne nieprawidłowości. Ale jeśli we wnętrzu znajdują się odpadki, to ocena stanie się mocno utrudniona.

Jelito grube to właśnie taka „rura kanalizacyjna” naszego ciała. To w niej znajdują się niestrawione resztki pokarmowe, które są następnie wydalane z organizmu.

To, że w jelicie na co dzień napotkamy tego rodzaju „odpadki”, jest całkowicie naturalne. Rzecz w tym, że w trakcie badania kolonoskopii zależy nam na jak najlepszej widoczności. To oznacza, że w jelicie nie powinno być w tym czasie pozostałości po posiłku.

Tu do gry wchodzi tzw. przygotowanie do kolonoskopii, czyli dokładne oczyszczenie jelita z resztek pokarmowych.

Jego elementy są tak naprawdę dwa i są to:

1. Specjalistyczne środki przeczyszczające – mają one na celu „przepłukanie” jelita i oczyszczenie go z resztek pokarmowych oraz pobudzenie perystaltyki (środki te bazują zwykle na takich substancjach czynnych jak pikosiarczan sodu, tlenek magnezu czy makrogole).
2. Odpowiednia dieta – prawidłowa modyfikacja diety przed badaniem pozwala na uzyskanie dobrej widoczności i uniknięcie zalegania trudnych do strawienia i wydalenia resztek pokarmowych.

Schudnij w Respo
pod okiem dietetyka!

Dopasuje Ci idealny plan zgodnie z Metodą Respo, jedyną w Polsce metodą odchudzania ze skutecznością potwierdzoną badaniami naukowymi.

Sprawdź pakiety z dietą

Ogólne zasady diety przed kolonoskopią

Badania wskazują, że nawet 10-25% osób zgłaszających się na kolonoskopię nie jest do niej odpowiednio przygotowana.

Zdecydowanie warto więc wiedzieć, jaka powinna być dieta przed kolonoskopią, aby umożliwić lekarzowi prawidłową ocenę wnętrza jelit i uniknąć szybkiej powtórki z rozrywki.

Tak naprawdę w literaturze (a także wśród lekarzy) może spotkać się dwoma podejściami:

• bardziej restrykcyjnym, które zakłada dietę ubogobłonnikową kilka dni przed kolonoskopią, a następnie, dzień przed badaniem dietę płynną (tzw. clear liquid diet), czyli wypijanie wody, soków bez miąższu, kawy bez mleka, herbaty, ewentualnie odtłuszczonego bulionu,
• bardziej liberalnym, które zakłada stosowanie diety niskobłonnikowej dzień przed kolonoskopią (łącznie z lekkostrawną, niskobłonnikową kolacją zjedzoną ok. godziny 18).

Które podejście jest lepsze?

Opublikowane w roku 2014 wytyczne ekspertów z dziedziny gastroenterologii skłaniają się ku bardziej liberalnemu podejściu do diety przed kolonoskopią [2].

Co więcej, wyniki badań wskazują, że osoby, które stosują dietę niskobłonnikową dzień przed badaniem, lepiej tolerują preparaty przeczyszczające. Dodatkowo uzyskiwana przez nich punktacja przyznawana za stopień przygotowania jelita do badania jest lepsza niż u osób stosujących dietę płynną [3].

Jaka w takim razie dieta przed kolonoskopią sprawdzi się najlepiej?

Wydaje się, że dobre wyniki, jeśli chodzi o przygotowanie jelit do badania, daje połączenie:

• diety niskobłonnikowej (< 10 g błonnika w ciągu dnia),
• z podzieloną na dwie części dawką leków przeczyszczających (pierwsza dawka wieczorem w dniu przed kolonoskopią, a druga 5 godzin przed badaniem).

Ale uwaga: leki przeczyszczające należy zawsze stosować zgodnie ze wskazaniami lekarza.

Co jeść przed kolonoskopią?

Dieta przed kolonoskopią, zwłaszcza na 1-2 dni przed, powinna być dietą lekkostrawną i niskobłonnikową.

Czyli taką, która stosunkowo szybko przejdzie przez nasz układ pokarmowy i nie będzie związana z zaleganiem niestrawionych resztek.

Przykładowy, dający dobre efekty przygotowania jelita do badania jadłospis został zaproponowany przez autorów badania opublikowanego w roku 2019. Co ważne, dotyczy on dnia przed badaniem.

Czyli, przykładowo: jeśli badanie masz zaplanowane na poniedziałek rano, w niedzielę Twój jadłospis może wyglądać tak, jak opisano to poniżej [3].

Dieta przed kolonoskopią – jadłospis dzień przed (2000 kcal):

• Śniadanie: 80 g białego pieczywa + 120 g piersi kurczaka ALBO wędliny ALBO 60 g sera + 1 szklanka mleka ALBO 2 jogurty naturalne pełnotłuste.
• Przekąska 1: 250 ml mleka ALBO 2 jogurty naturalne, pełnotłuste.
• Obiad: 130 g białego ryżu ALBO 200 g białego makaronu ALBO 300 g pulpy z pomidorów obranych ze skórki (gotowanych, smażonych albo pieczonych) + 100 g chudej wołowiny ALBO 160 g mięsa drobiowego (indyk, kurczak) ALBO 200 g ryby ALBO 2 jajka.
• Przekąska 2: 250 ml mleka ALBO 2 jogurty naturalne, pełnotłuste.
• Kolacja (ok. godziny 18): 130 g białego ryżu ALBO 200 g białego makaronu ALBO 300 g pulpy z pomidorów obranych ze skórki (gotowanych, smażonych albo pieczonych) + 100 g chudej wołowiny ALBO 160 g mięsa drobiowego (indyk, kurczak) ALBO 200 g ryby ALBO 2 jajka.

Jak widzisz, do produktów zalecanych w diecie dzień przed kolonoskopią zaliczymy [3,4]:

• białe, rafinowane produkty zbożowe – jasne pieczywo, kajzerki, jasne tosty, makaron, biały ryż, płatki ryżowe,
• źródła białka: jajka, mleko, jogurt naturalny, drób, chudą wołowinę i wieprzowinę, ryby, ser żółty,
• pomidory poddane obróbce termicznej (bez skórki i pestek),
• do innych produktów odpowiednich w diecie dzień przed kolonoskopią można zaliczyć także: ziemniaki bez skórki, serek wiejski, twaróg, biszkopty i herbatniki (niepełnoziarniste), tofu, masło, margarynę, żelatynę, galaretki bez kawałków owoców.

Dieta przed kolonoskopią – przepisy

Szukasz przepisów na posiłki idealne przed kolonoskopią? Poniżej znajdziesz kilka przykładów, które dobrze sprawdzą się 1-2 dni przed badaniem.

Dieta przed kolonoskopią – przepisy:

Leniwe z marchewką i cynamonowym masłem

Kluski leniwe to dobry pomysł na słodki posiłek przed kolonoskopią. Zwłaszcza że znajdziesz w nich same lekkie, szybko trawiące się składniki takie jak rafinowana mąka, jajka, twaróg czy jogurt. Marchewka (zwłaszcza marchewka poddana obróbce termicznej) również stanowi lekkostrawną opcję (choć lepiej unikać jej w ostatnich posiłkach przed kolonoskopią, np. wieczorem w dniu przed badaniem). 

Pełna wersja przepisu

Zupa krem z pietruszki

Zupa idealnie sprawdzi się w diecie przed kolonoskopią, zwłaszcza jeśli będzie bazować na lekkostrawnych warzywach takich jak pietruszka i ziemniaki i podasz ją w formie kremu. Do tego mięso z piersi kurczaka, odrobina oliwy i idealne, lekkostrawne danie gotowe! 

Pełna wersja przepisu

Delikatna ryżanka z bananem

Masz ochotę na coś słodkiego? Na śniadanie dzień przed kolonoskopią możesz zjeść np. delikatną ryżankę z dodatkiem banana, skyru, cynamonu i słodzika. Nie dość, że taki posiłek szybko się trawi, to jest też naprawdę rozgrzewający i pyszny. 

Pełna wersja przepisu

Bataty z twarożkiem

Coś na obiad przed kolonoskopią? Postaw na delikatne, pieczone bataty podane z serkiem twarogowym i jogurtem naturalnym. Z przepisu warto jednak usunąć roszponkę, zwłaszcza jeśli bataty masz ochotę zjeść w dniu poprzedzającym badanie. 

Pełna wersja przepisu

Delikatny kurczak pieczony z ziemniakami i mizerią

Typowe danie obiadowe, czyli kurczak + ziemniaki to również dobra opcja przed kolonoskopią. Warto jednak pamiętać, że przed badaniem nie zaleca się żadnych pestek i skórek. Dlatego jeśli chcesz zjeść kurczaka z mizerią, ogórki obierz ze skórki i wydrąż z nich pestki.

Pełna wersja przepisu

Czego nie jeść przed kolonoskopią?

Do produktów niezalecanych przed kolonoskopią zaliczamy przede wszystkim to, co zawiera duże ilości błonnika. Błonnika, który długo się trawi i przez długi czas pozostaje w przewodzie pokarmowym.

Na 2-3 dni przed kolonoskopią z diety należy więc wyeliminować [1,4]:

• pełnoziarniste produkty zbożowe – takie jak razowe pieczywo, ryż brązowy, makarony pełnoziarniste, grube kasze, płatki pełnoziarniste, otręby,
• warzywa – zwłaszcza warzywa ze skórką, pestkami (pewnym wyjątkiem mogą tu być lekkostrawne warzywa ubogie w błonnik – np. pulpa z pomidorów bez skórek i pestek, ziemniaki, gotowana marchewka i pietruszka),
• nasiona roślin strączkowych – soczewica, fasola, groch, ciecierzyca,
• wodorosty i algi,
• owoce zawierające drobne pestki – np. truskawki, maliny, porzeczki, agrest, borówki, kiwi, figi, granat,
• orzechy, nasiona – niewskazane są oczywiście także pestki zawarte w takich produktach jak jabłka, arbuz, cukinia, ogórek, pomidor itp. 

Badania wskazują, że spożycie warzyw i nasion roślin strączkowych na dzień przed badaniem ma szczególnie negatywny wpływ na przygotowanie jelita do kolonoskopii.

Zdecydowanie warto ich więc unikać w tym okresie (pewnym wyjątkiem może być np. wspomniana wcześniej pulpa z pomidorów) [1]. 

Dołącz do 64534
zadowolonych Podopiecznych!

W Respo każda dieta jest inna, bo dopasowujemy ją idealnie do Ciebie. Osiągnij swój cel zdrowo i na swoich zasadach pod okiem dietetyka klinicznego.

Sprawdź pakiety z dietą

Zmień dietę z Respo!

Ostateczna decyzja o zaleconym przygotowaniu do badania kolonoskopowego zawsze należy do lekarza. Należy się więc stosować do otrzymanych wytycznych i pamiętać, że przed badaniem ważna jest nie tylko dieta, ale także prawidłowe zastosowanie środków przeczyszczających.

Jeśli natomiast potrzebujesz wsparcia na co dzień, dieta online od Respo to wybór, dzięki któremu będziesz jeść zdrowo i smacznie.

Dołącz do tysięcy zadowolonych Podopiecznych!

Piśmiennictwo: