Nutri-Score – czym jest i co oznacza?

Kluczowe wnioski

• Nutri-Score to system klasyfikacji żywności pod względem wartości odżywczej, przedstawiany za pomocą etykiety w pięciu kolorach, od ciemnozielonego po ciemnopomarańczowy lub czerwony oraz liter od A do E. Jego głównym celem jest ułatwienie konsumentom podejmowania świadomych i zdrowszych wyborów żywieniowych.

Co to jest Nutri-Score?

Kolorowe literki od A do E na produktach spożywczych to wskaźnik znany jako Nutri-Score (również: Nutriscore lub Nutri Score). Ma on pomagać konsumentom w dokonywaniu dobrych wyborów żywieniowych.

Wskaźnik Nutri-Score można porównać do szkolnych ocen w USA czy Wielkiej Brytanii, gdzie ocena „A” jest oceną najwyższą, zaś ocena „E” najniższą. Oczywiście w systemach szkolnych „literek” jest więcej, sama analogia nie jest jednak przypadkowa.

W dużym uproszczeniu, produkty ze Nutri-Score „A” mają lepszą wartość żywieniową niż produkty z Nutri-Score B do E.

Z kolei produkty z Nutri-Score „B” mają gorszą wartość żywieniową niż produkty oznaczone literką „A”, ale lepszą niż te oznaczone literkami od C do E.

Wskaźnikiem Nutri-Score można oznaczać produkty z etykietą, za to nie stosuje się go do produktów bez etykiety (np. warzyw, owoców), a także żywności dla niemowląt i osób chorych.

Skala Nutri-Score

Skala Nutri-Score składa się z 5 „ocen”, od A do E [1,2].

• ocena „A” – jest oznaczana kolorem ciemnozielonym i są to produkty o najlepszej wartości żywieniowej, które na skali Nutri-Score uzyskały od -15 do -1 punktów,
• ocena „B” – jest oznaczana kolorem jasnozielonym i są to produkty, które na skali Nutri-Score uzyskały od 0 do 2 punktów,
• ocena „C” jest oznaczana kolorem żółtym i są to produkty, które na skali Nutri-Score uzyskały od 3 do 10 punktów,
• ocena „D” jest oznaczana kolorem pomarańczowym i są to produkty, które na skali Nutri-Score uzyskały 11-18 punktów,
• ocena „E” jest oznaczana kolorem czerwonym i są to produkty o najgorszej wartości żywieniowej (przynajmniej według systemu Nutri-Score), które uzyskały 19 do 40 punktów.

Jak liczy się Nutri-Score?

Nutri-Score oblicza się, przyznając punkty za korzystne składniki w 100 g lub 100 ml produktu oraz za składniki, które należy ograniczyć. Następnie od sumy punktów za składniki do ograniczenia odejmuje się punkty za składniki korzystne.

Jakie składniki odżywcze i produkty są brane pod uwagę?

Wśród składników korzystnych, Nutri-Score bierze pod uwagę [1,2]:

• białko (w gramach),
• błonnik pokarmowy (w gramach),
• warzywa (%),
• owoce (%),
• orzechy (%).

Z kolei wśród składników, które należy ograniczyć, są to:

• cukier (w gramach),
• sód pochodzący z soli (w gramach),
• nasycone kwasy tłuszczowe (w gramach),
• wartość energetyczna (w kaloriach).

Dlaczego akurat takie składniki i jak konkretnie przyznaje się za nie punkty?

👉 1. Nutri-Score a białko

Białko uznawane jest w systemie Nutri-Score za składnik korzystny. Jego odpowiednie spożycie jest bowiem konieczne dla utrzymania i rozwoju tkanki mięśniowej oraz poprawy sytości, a także produkcji hormonów, enzymów czy przeciwciał [3].

Na najlepszą ocenę na skali Nutri-Score mogą liczyć produkty, które w 100 g lub 100 ml zawierają ponad 8 g białka.

Najgorzej są z kolei oceniane produkty, w których białka jest mniej niż 1,6 g na 100 g lub ml (oczywiście w tym i w każdym innym przypadku istnieją także oceny pośrednie, pomiędzy najlepszą a najgorszą) [1].

👉 2. Nutri-Score a błonnik

Błonnik pokarmowy to kolejny spośród korzystnych składników wliczanych do skali Nutri-Score.

Jego spożycie konieczne jest dla:

• prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego,
• regulacji poziomu glukozy i cholesterolu we krwi,
• poprawy sytości [3].

Badania wskazują, że osoby jedzące dużo błonnika, mają 23% niższe ryzyko zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych i 17% niższe z powodu nowotworów niż osoby, które jedzą go mało [4].

Na skali Nutri-Score na najwięcej punktów mogą liczyć produkty o zawartości powyżej 3,5 g błonnika na 100 g lub ml. Z kolei najgorzej oceniane są te, które mają błonnika 0,7 g lub mniej [1].

👉 3. Nutri-Score a warzywa, owoce i orzechy

Warzywa, owoce i orzechy to produkty o korzystnym wpływie na zdrowie.

Badania wskazują, że spożycie każdej dodatkowej porcji warzyw i owoców dziennie zmniejsza ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny o ok. 5% [5]. 

Na skali Nutri-Score najlepiej oceniane są produkty, w których udział warzyw, owoców i orzechów wynosi co najmniej 80%. Najmniej punktów otrzymują za to produkty, w których jest ich 40% lub mniej [1].

👉 4. Nutri-Score a kalorie

Im więcej kalorii w przeliczeniu na 100 g lub ml, tym mniej punktów na skali Nutri-Score.

Najlepiej oceniane są produkty zawierające 80 kcal lub mniej na 100 g lub ml, a najgorzej te, które zawierają powyżej 800 kcal na 100 g lub ml [1].

👉 5. Nutri-Score a cukry

Nadmierne spożycie cukru to plaga obecnych czasów i większe ryzyko nadwagi, otyłości, a także insulinooporności czy próchnicy.

Na skali Nutri-Score najlepiej są więc oceniane produkty zawierające 4,5 g lub mniej cukrów na 100 g lub ml, a najgorzej te, które zawierają powyżej 45 g cukrów na 100 g lub ml [1].

👉 6. Nutri-Score a sód

Nadmiar sodu w diecie przyczynia się do rozwoju nadciśnienia, chorób nerek, a także nowotworu żołądka.

Dlatego na skali Nutri-Score najlepiej oceniane są produkty, które na 100 g lub ml zawierają 0,09 g sodu lub mniej (czyli ok. 0,23 g soli). Najgorzej zaś te, które sodu zawierają powyżej 0,9 g (powyżej 2,25 g soli) [1]. 

👉 7. Nutri-Score a nasycone kwasy tłuszczowe

Ostatnim składnikiem z kategorii „do ograniczenia” są na skali Nutri-Score nasycone kwasy tłuszczowe.

Ich nadmierne spożycie może przyczyniać się m.in. do chorób układu sercowo-naczyniowego.

Najlepsza punktacja przyznawana jest w tej kategorii produktom, które zawierają 1 g lub mniej nasyconych kwasów tłuszczowych na 100 g lub ml, a najgorsza tym, które zawierają ich powyżej 10 g [1]. 

Jakie są zalety Nutri-Score?

Okazuje się, że Nutri-Score ma zarówno zalety, jak i wady. Wśród jego zalet należy wymienić:

• czytelność i łatwość interpretacji,
• pomoc w wyborze najlepszych produktów z danej grupy – np. poprzez porównanie różnych płatków śniadaniowych i wybór tych, o najlepszym wskaźniku Nutri-Score,
• faktyczny wpływ na zdrowie – badanie opublikowane w 2024 roku wskazuje, że osoby spożywające produkty z lepszym Nutri-Score mają niższe ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, od tych, których dieta w dużym stopniu składa się z produktów gorzej ocenionych na skali Nutri-Score [6].

Jakie są wady Nutri-Score?

Niestety system Nutri-Score, choć pomocny, ma także kilka wad.

Wśród nich należy wymienić m.in. to, że [7]:

• nie bierze pod uwagę stopnia przetworzenia produktów,
• nie bierze pod uwagę całości wartości odżywczej produktu – np. zawartości witamin, składników mineralnych czy zdrowych tłuszczów (wiele wartościowych produktów uzyskuje więc niskie oceny Nutri-Score – i na odwrót – przykładowo, oliwa ma Nutri-Score „C”),
• nie jest powszechnie stosowany – używa go tylko część producentów,
• nie nadaje się do porównania produktów z różnych grup – przykładowo to, że płatki kukurydziane mają lepszy wskaźnik Nutri-Score niż oliwa nie oznacza, że są one bardziej wartościowym składnikiem naszej diety.

Nutri-Score – przykłady

Jakie są wskaźniki Nutri-Score wybranych, popularnych produktów? Poniżej znajdziesz kilka przykładów!

• Ocena „A” – hummus paprykowy Vemondo, miks nasion sałatkowych Alesto, kukurydza w puszce.
• Ocena „B” – płatki kukurydziane Corn Flakes, Danonki, granola wysokobiałkowa Go Active.
• Ocena „C” – płatki śniadaniowe Lion, pancakes z sosem malinowym Szamamm.
• Ocena „D” – ser Ementaler, pop-corn o smaku maślanym Top, ser Mazdamer.
• Ocena „E” – boczek wieprzowy wędzony, ser z niebieską pleśnią Delikate.

Jak widzisz, Nutri-Score najlepiej nadaje się do porównania produktów z tej samej grupy. Nie jest jednak przydatny, gdy chcemy porównać ze sobą produkty z dwóch zupełnie różnych grup asortymentu. 

Zmień dietę z Respo!

Choć Nutri-Score jest ułatwieniem, podstawę zdrowego odżywiania stanowią edukacja i praca nad nawykami żywieniowymi oraz dopasowana do potrzeb dieta, będąca dobrym początkiem przygody ze zdrowym odżywianiem.

Taką właśnie pomoc oferuje Centrum Respo. Nasi wykwalifikowani dietetycy ułożą dla Ciebie personalizowany jadłospis i będą nieocenionym wsparciem w dokonywaniu dobrych wyborów i utrwalaniu nowych, lepszych nawyków żywieniowych.  

👉 Sprawdź nasz kalkulator BMI i dowiedz się, czy potrzebujesz wsparcia dietetycznego.

Piśmiennictwo: